Büyük Markaların Şişe Sularında Plastik Maddeler Bulundu

Ä°çme suyu markalarının ÅŸiÅŸelerinde yapılan testler, hemen hemen hepsinde plastik parçacıklar bulunduÄŸunu ortaya koydu. Dokuz farklı ülkeden 250 plastik su ÅŸiÅŸesinin incelendiÄŸi araÅŸtırmayı gazetecilik kuruluÅŸu Orb Media yaptı.

LÄ°TREDE 10 PARÇACIK

AraÅŸtırma sonucunda her bir litre suda ortalama 10 plastik parçacığının bulunduÄŸu, her birinin de insan saçından daha kalın olduÄŸu anlaşıldı. Test edilen markalar, BBC'ye açıklamalarında ÅŸiÅŸeleme tesislerinin yüksek standartlarda olduÄŸunu söyledi.

HER MARKADA VAR

ÅžiÅŸe sular, Fredonia'daki New York Devlet Üniversitesi'nde incelendi. AraÅŸtırmaya katılan üniversitenin kimya profesörü Sherri Mason, 'PeÅŸ peÅŸe her ÅŸiÅŸede, her markada plastik bulduk' dedi ve ekledi:

'Bu, herhangi bir markayı doÄŸrudan suçlama amaçlı deÄŸil, araÅŸtırma plastiÄŸin her yere tesir ettiÄŸini gösteriyor. Plastik toplumumuzun her yerine yayılan bir madde ve sularımızı da istila ediyor. Bunlar her gün tükettiÄŸimiz en temel ürünler.'

SAÄžLIÄžA ZARARI BÄ°LÄ°NMÄ°YOR

Mikroplastik olarak bilinen küçük plastik parçalarını yutmanın saÄŸlığa zarar verdiÄŸine dair bir kanıt yok ama olası etkilerine dair bilimsel çalışmalar yürütülüyor. AraÅŸtırmanın sonuçlarına iliÅŸkin Prof Mason, 'Felaket deÄŸil ama sayı olarak bakarsak kaygı verici' dedi.

BBC'ye konuÅŸan uzmanlara göre, musluk suyunun kirli olabileceÄŸi bazı geliÅŸmekte olan ülkelerde, plastik su ÅŸiÅŸesi tüketimi devam etmeli.

 

FÄ°RMALAR 'SORUN YOK' DÄ°YOR

AraÅŸtırmada incelenen ÅŸiÅŸe su markaları ise ürünlerinin güvenlik ve kalite standartlarına uyduÄŸunu söylüyor. Firmalar ayrıca, mikroplastiklerle ilgili yönetmelik olmadığına ve suların test edilmesi için standart yöntemler kullanılmadığına dikkat çekiyor.

Prof Mason, geçen sene musluk suyunda plastik parçalar bulurken diÄŸer araÅŸtırmacılar da, deniz ürünlerinde, birada, deniz tuzunda, hatta havada bile plastik maddelere rastlandığını duyurmuÅŸtu.

Bu testler, ÅŸiÅŸe sularda bugüne kadar yapılan en büyük araÅŸtırma olarak kabul ediliyor.

BBC'nin Blue Planet II belgesel dizisi de, plastik tüketiminin yaygınlaÅŸmasıyla doÄŸada oluÅŸan zarara dikkat çekiyordu.

AraÅŸtırmada 11 farklı küresel ve ulusal ÅŸiÅŸe su markası test edildi. Bu ÅŸiÅŸeler, nüfus olarak yüksek ve ÅŸiÅŸe su tüketiminin de nispeten fazla olduÄŸu ülkelerden alındı.

NÄ°L KIRMIZISI BOYA Ä°LE TEST EDÄ°LDÄ°

Kirlenme ihtimaline karşı su ÅŸiÅŸelerinin maÄŸazalardan satın alınma süreci ve kurye ÅŸirketlerine nakil süreçlerinin görüntüleri kaydedildi.

Plastik maddelerin tespiti için, Ä°ngiliz bilim insanlarının ürettikleri Nile Red (Nil Kırmızısı) adı verilen bir boya kullanıldı. Bu boya daha önce deniz suyundaki plastikleri tespit etmek için kullanılıyordu. Boya, ÅŸiÅŸedeki sulara damlatıldı.

Boyalar, suda yapıştıkları plastik parçacıklarını florasan ışığına dönüÅŸtürdü.

SAÇ TELÄ° KADAR OLANLAR SAYILDI

Prof Mason ve araÅŸtırmacılar boyalı örnekleri ayırıp, insan saçının bir telinin çapına denk gelen 100 mikrondan büyük olan parçacıkları saydı.

Bazıları tek tek ele alınabilen bu parçacıklar daha sonra kızılötesi spektroskopisi ile incelendi, plastik oldukları teyit edildi ve hangi polimerler olduklarının tespiti yapıldı.

Aralarında 6.5 mikron boyutunda olanların da bulunduÄŸu 100 mikrondan daha küçük olan parçacıkların sayısının diÄŸerlerinden daha fazla olduÄŸu anlaşıldı. Bu parçacıklardan her bir litrede ortalama 314 adet bulunuyor.

Parçacıklar, astronomide gece yıldızların sayısının hesaplanmasında kullanılan bir teknikle sayıldı.

BAÅžKA MADDELER OLMA Ä°HTÄ°MALÄ° DE VAR

Parçacıkların bileÅŸenleri teyit edilmedi ama Prof Mason 'plastik olduklarını' düÅŸünmenin akla yatkın söyledi. Bunun nedeni de Nil Kırmızı boyasının plastik dışı maddelere de yapışabiliyor olması. Bir deniz kabuÄŸu parçasına, lipid (yaÄŸ) içeren yosunlarda boyaya takılabiliyor ama bu maddelerin ÅŸiÅŸe sularda bulunması düÅŸük bir ihtimal.

Ä°YÄ° BÄ°R ARAÅžTIRMA

AraÅŸtırma herhangi bir bilimsel makalede yayımlanmadığı için BBC konuyu uzmanlarına sordu.

Nil kırmızı boyasında uzmanlaÅŸan East Anglia Üniversitesi'nden Dr Andrew Mayes, bu maddenin 'çok yüksek kalitede bir analitik kimya' olduÄŸunu söyledi ve araÅŸtırma sonuçları için de 'çok muhafazakar' dedi.

Ä°ngiltere Gıda Standartları Kurumu kurucu üyesi Michael Walker da araÅŸtırmanın 'çok iyi yapıldığını' ve Nil kırmızısı boyası kullanımının doÄŸru bir tercih olduÄŸun ifade etti.

Uzmanlar, 100 mikrondan küçük parçacıkların plastik olarak tanımlanamayacağını ama alternatiflerinin de plastik su ÅŸiÅŸelerinde bulunma ihtimali düÅŸük olduÄŸundan en doÄŸru ifadenin 'büyük ihtimalle plastik' olduÄŸunu söyledi.

 

PLASTÄ°KLER NEREDEN GELÄ°YOR?

Soru iÅŸaretlerinden biri de 'bu plastik parçalarının' nereden geldiÄŸi.

Plastik ÅŸiÅŸe kapaklarındaki polipropilen maddesinin miktarı göz önünde bulundurulduÄŸunda, yanıtlardan biri, ÅŸiÅŸenin kapağı açılırken suyun içine düÅŸen parçacıklar olabilir.

Testler boyunca suya plastik karışmasını önlemek için Prof Mason, suyu arıttı ve Nil boyasının çözülmesi için aseton kullanıldı.

Bu maddeler de incelendi ve içlerinde az miktarda plastik bulundu ama bunların da havadan geldiÄŸi düÅŸünülüyor. Bu veriler de araÅŸtırma sonuçlarından çıkarıldı. Test edilen 259 ÅŸiÅŸeden 17'sinde plastik madde kanıtları bulunmadı ama diÄŸerlerinin hepsinde vardı.

Birkaç ÅŸiÅŸede binlerce parçacık bulundu, birçoÄŸunda da 'büyük ihtimalle plastik' olduÄŸu düÅŸünülen maddeler çıktı.

FÄ°RMALAR YANIT VERDÄ°

BBC'nin görüÅŸtüÄŸü markalardan Nestle, ÅŸirket içinde mikroplastik testlerine iki yıl önce baÅŸladıklarını ve 'izleme düzeyinin üzerinde maddeler tespit edilmediÄŸini' söyledi.

Coca-Cola, endüstri içinde en yüksek standartlara sahip olduklarını belirtip 'çok adımlı filtreleme süreci' kullandıklarını açıkladı. Ama firma aynı zamanda mikroplastiklerin 'her yere yayıldığını bu nedenle en yüksek standartlara sahip ürünlerinde bile çok az miktarda bulunabileceÄŸini' söyledi.

Danone, 'araÅŸtırma metodu yeterince açık olmadığı için' yorum yapmayacaklarını, ÅŸiÅŸe sularında da 'gıda seviyesinde ambalajlama' yapıldığını vurguladı.

Garolsteiner de son yıllarda sularında mikroplastik testleri yaptıklarını ve sonuçların da, ürünlerindeki mikroplastiklerin ilaç bilimi ÅŸirketlerinin belirlediÄŸi seviyelerin çok daha altında kaldığını söyledi.

PepsiCo, kendi adlarına açıklama yapması için Amerikan Ä°çecek DerneÄŸi'ne talepte bulundu.

Firma, mikroplastiklerle ilgili araştırmaların devam etmesi gerektiğini ifade edip şişe sularının standartlara uyduğunu duyurdu.

Orb Media'nın araştırmasının tamamı OrB Media'nın internet sitesinde.